Manastırlar Vadisi

Mustafapaşa yerleşiminin güneyinde yer alan Manastır Vadisi, doğal oluşumların yanı sıra bünyesinde barındırdığı kilise ve manastırlarla ilgi çeken bir yerdir. Vadi, çok sayıda konik kaya bloklarının oluşturduğu kayalık bir bölgede yer almaktadır. Aziz Nikolaos Manastırı, vadideki en önemli yapıdır.

Rumlar zamanında Aziz Nikolaos Manastırı’nın karşısına, köyün ileri gelen ailelerinin girişimleriyle ipekböceği yetiştirilen bir işletme kurulmuştu. Manastırın adıyla tesis edilen işletmenin ipekböceğinden üretilen iplikleri İstanbul’a gönderdikleri rivayet edilmektedir. Manastırın etrafındaki tüm bağ, bahçe ve tarla gibi araziler manastıra aitti. Ayrıca manastırın atları ve bazı çiftlik hayvanları olduğu gibi, köyde bir fırını ve başka bazı gayrimenkullerinin olduğu belirtilmektedir. Yine köyün önde gelenlerinin kurduğu Nikolaos derneği de burada bulunmaktaymış. Başta okullara ve yoksullara olmak üzere, gerekli noktalara ne kadar destek verileceği konusu dernek tarafından belirlenmekteymiş. Ayrıca, köydeki Rumlar’ın ölmeden önce Aziz Nikolaos manastırına mallarından bir kısmını bırakmak gibi bir gelenekleri olduğu ifade edilmektedir.

Manastırın bir de, zengin bir arşivi olan kütüphanesi varmış. 1920ler’de kütüphane, bünyesinde Avrupa’daki eserlerden çeviri kitapları ve klasik eserler bulundurmaktaymış.

Vadinin hemen girişinde sağda Aziz Stefanos Kilisesi bulunmaktadır. Yolun devamında, vadinin en önemli yapısı olan Aziz Nikolaos’a ithaf edilmiş olan manastıra ulaşılmaktadır. Vadideki bir diğer önemli dini yapı ise, yakın tarihlere kadar Sinasos Manastırı olarak bilinen, Aziz Prodromos Manastır Kilisesi’dir. Aziz Nikolaos Manastırı’nın oyulduğu kayanın yaklaşık 50-60 metre güneyinde bulunan, konik bir kaya kütlesinin tamamının oyulmasıyla yapılmış bir yapı topluluğudur. Aziz Prodromos Manastır Kilisesi’nin oyulduğu kayanın karşısındaki konik kayada ise Azize Barbara Kilisesi bulunmaktadır. Aziz İoannis Theologos (İncil Yazarı Yahya) Kilisesi ise, Nikolaos Manastırı’nın oyulduğu kaya kütlesinin güneydoğusundaki konik bir kayaya oyulmuş bir yapıdır.